Quadriceps activation failure.
Het niet goed kunnen aanspannen van je bovenbeen(quadriceps) brengt moeilijkheden met zich mee tijdens een revalidatie na knie operatie, met name tijdens een voorste kruisband revalidatie. Dit leidt ertoe dat je niet (of niet voldoende) in staat bent actief je knie te strekken. Er zijn verschillende factoren die bijdragen voor het ontstaan van quadriceps activation failure. Gelukkig hebben we ook goede technieken om de bewuste aansturing van de quadriceps opnieuw aan te leren. Dit komt bij iedere knie revalidatie terug. Met name in de eerste fase na operatie. In deze blog vertellen we je graag meer over de achtergrond van quadriceps activation failure en de mogelijkheden die we hebben om dit goed te behandelen.
De quadriceps femoris is een vierkoppige spier aan de voorzijde van het bovenbeen. Deze spieren zorgen met name voor knie strekking. De rectus femoris is de enige die ook een functie heeft over de heup omdat deze zijn aanhechting boven het heupgewricht heeft. Deze helpt bij het buigen van de heup. De quadriceps zijn van belang in ons beweegpatroon omdat een goede kniestrekking en voldoende controle en kracht nodig is voor verschillende dagelijkse activiteiten. Denk aan activiteiten als wandelen, hardlopen, opstaan uit een stoel maar ook traplopen. Ook zien we dat een goede strekking en controle over de quadriceps van belang zijn voor het krijgen van een rustige knie (geen zwelling, pijn, warmte) na knie letsel of knie operatie.
Oorzaken voor quadriceps activatie falen
Bij veel knieletsels maar zeker na vrijwel iedere knie operatie wordt op het begin quadriceps activatie falen gezien. In de eerste fase van iedere knierevalidatie gaat veel aandacht naar het terugwinnen van deze activatie. Dit omdat bekend is dat het goed kunnen strekken van groot belang is om ook goed te kunnen lopen. Daarnaast zien we dat mensen met een goede strekking in de knie meer tevreden zijn over hun revalidatie dan de mensen die geen goede strekking krijgen. Er is een aantal factoren bekend die een relatie hebben met quadriceps activation failure. Zo zien we dat mensen na een knie operatie veel minder bewegen en belasten dan normaal. Dit zorgt voor een snelle afname in spierkracht en spiermassa waardoor het moeilijker is de spieren aan te sturen. Iets wat ook als veel voorkomende oorzaak voor quadriceps activatie falen wordt gezien is AMI (arthogene musculaire inhibitie) .AMI is een reflexmatige reactie na operatie of knieletsel. De term staat voor het onvermogen om de spier aan te spannen zonder een duidelijke anatomische reden. Er is namelijk geen sprake van beschadiging van de spier of van de zenuwen die de quadriceps aansturen. In de praktijk zien we dat quadriceps activatie falen nog lang aanhoudt na het ontstaan van deze klachten. AMI is waarschijnlijk het gevolg van een beschermingsmechanisme na fors knieletsel. Echter kan quadriceps activatie falen het revalidatieproces flink in de weg gaan staan. Een natuurlijk fenomeen maar niet altijd handig dus.
Motorische controle
Motorische controle is een mooi woord voor controle over de aansturing en het bewegen van ons lichaam. Onder andere ons centrale zenuwstelsel speelt hierin een belangrijke rol samen met de verschillende sensoren in spieren en pezen. Bij quadriceps activatie falen zien we dat de zenuwprikkeling die zorgt voor aansturing van de spier minder goed of helemaal niet verwerkt kan worden. Door te trainen kunnen we deze prikkelfrequentie laten toenemen waardoor een sterkere aanspanning in de spier tot stand komt.
Fysiotherapie voor quadriceps activation failure
Bij Fysio Fitaal in Tilburg maken we gebruik van NMES (neuromusculaire elektrostimulatie). Door middel van elektroden geven we een extra impuls van buitenaf waardoor een betere aanspanning van de spier ontstaan. Het is zoals de naam zegt een neuromusculaire tool, we proberen vooral de prikkeling te beïnvloeden waardoor de spier aan gaat spannen. Op deze manier stimuleren we het bewust aan- en ontspannen van de bovenbeenspieren. Dit wordt in principe altijd actief gedaan, dus terwijl je zelf aan het oefenen bent. Ook kunnen we bij de revalidatie gebruik maken van exentrische oefentherapie. Het aanspannen van spieren kan concentrisch, excentrisch en isometrisch. Concentrisch wil zeggen dat de spier verkort. Excentrisch wil zeggen dat de spier kracht levert terwijl de spiervezels langer worden en isometrisch is het wanneer je kracht levert in dezelfde positie, de spier verkort of verlengt dus niet. Een spier kan excentrisch meer kracht leveren dan alleen concentrisch. Je kunt dus meer kilo’s afremmen dan omhoog tillen. Excentrisch trainen is een effectieve methode om quadriceps activatie en kracht te verbeteren.
Advies van ons. Wat kan je zelf doen?
Het herwinnen van een goede controle over de aansturing van de quadriceps is dus belangrijk voor je beweegpatroon, maar ook de voor de vordering van je revalidatie. Heb je een goede controle over het been? Dan kun je werken aan een goed looppatroon en de volgende stappen in je revalidatie. Een aantal oefeningen die helpend kunnen zijn in het aanleren van quadriceps controle hebben we vast voor je op een rijtje gezet.
Oefeningen die jij thuis kunt doen!
Oefening 1: zittend quadriceps leren aanspannen.
Je zit op een matje (de grond) en brengt de tenen naar jezelf toe. Hierdoor komt de knie in volledige strekking en span je de bovenbeenspieren aan. Je heft het been en beetje en houdt dit enkele seconden vast. Vervolgens laat je het been weer zakken, en breng je het been weer in ontspannen positie. De tenen gaan van het lichaam af. En het bovenbeen ontspant opnieuw. Dit doe je meerdere malen totaal achter elkaar.
Oefening 2: strekken knie vanuit stand
Je staat rechtop eventueel achter een stoel. Je zorgt dat het elastiek ongeveer in je knieholte zit. Nu ga je je knie strekken door van je tenen naar je hak te bewegen. Je gaat dus je hele voet afrollen. Zorg ervoor dat je bovenlichaam mooi recht blijft om compensatie vanuit de heup te voorkomen.
Oefening 3: knie uitstrekken
Je zit of ligt in bed met de benen gestrekt op het bed. Je legt een opgerolde handdoek of kussen onder de knie. Vervolgens probeer je de knie zover mogelijk te strekken, door de achterkant van de knie in de handdoek te drukken. Je laat de voet vervolgens langzaam weer op het bed zakken. Deze oefening herhaal je weer bij voorkeur tienmaal.
Oefening 4: knie strekken en buigen in ruglig of zit
De flexie en extensie beweging is een belangrijke beweging van de knie. Vaak zijn deze knie bewegingen beperkt na een blessure of operatie. In ruglig is deze beweging veilig en makkelijk te oefenen door de voet over de grond te laten glijden.
Richie Brouwer
Fysiotherapeut, sportrevalidatie
Evidence based en meetbare fysiotherapie. Dat is hoe we de zorg zo efficiënt en doelgericht mogelijk maken. Door data te verzamelen tijdens jouw revalidatie weten we wat je doet, en dus ook hoe je verbetert in de tijd. Zo zorgen we er samen voor dat je straks weer klachtenvrij en onbezorgd kan sporten en bewegen!
