Proximale hamstring klachten

Proximale hamstringklachten kan op verschillende manieren ontstaan. Een acute overrekking treedt op bij een plotselinge en krachtige beweging, bijvoorbeeld bij het starten van een sprint of het maken van een hoge trap. Langdurige overbelasting is een andere oorzaak en ontstaat wanneer de pezen langdurig onder spanning staan zonder voldoende hersteltijd, zoals bijvoorbeeld bij langeafstandslopers.

Sprint type hamstringblessure

Uit onderzoek blijkt dat een sprint type hamstringblessure vaak ontstaat in de laatste fase van de zwaaibeweging tijdens het hardlopen. In deze fase komen de hamstrings op rek terwijl ze ook hard moeten aanspannen. Dit gebeurd vlak voordat de voet de grond raakt. Omdat er bij sprinten in deze fase geen contact is met de grond, vangen de hamstrings deze krachten op. Hoe sneller iemand kan lopen, des te groter de belasting. Hierdoor neemt de kans ook toe op een hamstring blessure.

Stretch type hamstringblessure

Deze blessure ontstaat door een snelle, groter rek op de hamstring. Denk hierbij aan een turner of een vechtsporter met een hoge trap. Deze blessure komt vooral voor bij sporten zoals dansen, vechtsport, turnen en waterskiën. Sporten waarbij grote heupbuiging gecombineerd wordt met bijna maximale kniestrekking lijken een groter risico te hebben op deze blessure.

Er is minder bekend over deze type hamstring blessure. Wat we wel weten is dat de hersteltijd bij een stretch type hamstringblessure vaak langer is dan bij het sprint type. Dit betekent dat sporters later terugkeren naar hun sport. Dit maakt de behandeling van hamstringblessures complex en onderstreept het belang van een goede richtlijn voor diagnostiek en revalidatie.

Factoren die het risico op een sprint type hamstringblessure vergroten:

Sport: Explosieve sporten met veel versnellingen en richtingsveranderingen. Dit zijn sporten zoals voetbal en rugby. Klassiek sprinten brengt ook een hoog risico met zich mee vanwege de hoge snelheden die bereikt kunnen worden.

Niveau van sportbeoefening: Hoe hoger het niveau, hoe groter het risico. Dit heeft waarschijnlijk ook met atletische vaardigheden te maken.

Leeftijd: Oudere sporters binnen deze categorie lopen meer kans op een blessure.

Eerdere blessures: Wie al eens een hamstringblessure heeft gehad, loopt een grotere kans om opnieuw geblesseerd te raken.

Sprint type hamstringblessure

Een sprint type hamstringblessure wordt vaak ervaren als een acute, plotselinge pijn aan de achterzijde van het bovenbeen. Dit gebeurt meestal tijdens een sprint of een explosieve beweging. Vaak wordt een scherpe pijn of zelfs een soort knap waargenomen op het moment van de blessure.

Binnen enkele uren kan er zwelling en blauwe plekken ontstaan, wat wijst op schade in de spier. Dit hoeft echter niet altijd zo te zijn omdat de hamstring en omliggende spieren veel verschillende bindweefsel lagen hebben. Vaak zijn er klachten tijdens het normale lopen en kracht zetten tegen weerstand in geeft herkenbare pijn.

Stretch type hamstringblessure

Bij een stretch type hamstringblessure ontstaat de pijn meestal geleidelijk of als gevolg van een extreme rekbeweging zoals eerder uitgelegd.  De pijn is vaak minder acuut dan bij het sprint type, maar kan aanhouden en  verergeren bij veel dezelfde bewegingen.

Zwelling en blauwe plekken zijn bijna nooit aanwezig, De sporter ervaart wel duidelijke pijn en een beperkte bewegingsvrijheid bij het strekken van de heup en het volledig strekken van de knie. Het herstel neemt vaak langer in beslag dan bij een sprint type hamstringblessure. Om deze reden kunnen sporters langdurige beperkingen ondervinden in hun sport, als dit al mogelijk is. Een goede revalidatie is cruciaal om terugkeer naar sport zonder verhoogd risico op herhaling mogelijk te maken.

Een proximale hamstringblessure is lastig om duidelijke in kaart te brengen. Traditionele klinische testen met behulp van lichamelijk onderzoek geven vaak een indicatie, maar missen de precisie om de exacte locatie en ernst van de blessure te classificeren. Echografie biedt een snelle en gedetailleerde aanvulling. De voordelen ten opzichte van een MRI kan ook zijn om de pees dynamisch te beoordelen.

Het lichamelijk onderzoek omvat specifieke testen waarbij vooral kracht en lengte testen worden  geëvalueerd. Daarnaast is een makkelijke manier om de gevoeligheid rondom het tuber ischiadicum(zitbot) te provoceren door middel van palpatie.

Een avulsiefractuur van de proximale hamstring treedt op wanneer de pees met zoveel kracht aan het bot trekt dat een stukje bot van de tuber ischiadicum loskomt. Dit komt vooral voor bij jonge sporters, omdat hun groeischijven nog niet volledig gesloten zijn, waardoor het bot kwetsbaarder is dan de pees. Bij een minimale verplaatsing (<1-2 cm) wordt meestal gekozen voor een niet-operatieve aanpak. Anders kan een operatie overwogen worden.

De behandeling van een proximale hamstringblessure richt zich op belastingsturing en progressieve krachttraining. De belangrijkste interventies zijn:

Pijnmanagement en activiteitmodificatie

Het is belangrijk om herkenbare klachten te vermijden tijdens de eerste fase van herstel. Vooral veel rek op de hamstring dient vermeden te worden. Totale rust moet vermeden worden maar te veel belasten heeft geen zin.

Excentrische en isometrische training

Isometrische oefeningen (bijv. single-leg bridge hold) kunnen pijn verminderen en maken de pees weer toleranter voor belasting.

Excentrische belasting zoals nordic hamstring curls worden ingezet als vervolg op deze isometrische belasting.

Progressieve kracht- en stabiliteitstraining

Focus op hip-dominante oefeningen zoals deadlifts en Romanian deadlifts  voor kracht en controle in de hamstring en bilregio.

Geleidelijke opbouw naar functionele bewegingen en sport-specifieke belasting.

Return-to-sport criteria

Progressieve opbouw van explosieve belasting, zoals sprints en versnellingsoefeningen.

De prognose van een proximale hamstringblessure hangt af van de ernst van de blessure, de duur van de klachten en de effectiviteit van de revalidatie. Over het algemeen geldt:

• Acute blessures (zoals een milde peesoverbelasting of kleine beschadigingen) herstellen vaak binnen 6 tot 12 weken.
• Langdurige peesklachten hebben een langere herstelperiode nodig van 3 tot 6 maanden, waarbij een consistente opbouw van kracht en belasting essentieel is.
• Partiële of volledige rupturen kunnen een herstelperiode van 6 maanden of langer in beslag nemen. Heel zeldzaam met operatief ingrijpen.

Een goed behandelplan met progressieve belasting en spierversterkende therapie vergroot de kans op volledig herstel en vermindert het risico op recidief. Factoren zoals leeftijd, activiteitenniveau en eerdere blessures kunnen de prognose beïnvloeden.