Meniscus letsel, wel of niet opereren?

De meniscus vormt twee halve maantjes die opgebouwd zijn uit kraakbeen. In de knie bevindt zich een binnenste en buitenste meniscus. De meniscus kent meerdere functies. De belangrijkste functies van de meniscus zijn:

• Sturing van de knie met name tijden het buigen en strekken
• Beweeglijkheid, soepelheid
• Beschermende effect; beschermen van kraakbeen
• Verzorgende functie
• Stabiliserende functie
• Drukverdeling in de knie

Wanneer er sprake is van een meniscusletsel kan het zo zijn dat een of meerdere van deze functies is aangedaan.

Een meniscusletsel ontstaat vaak bij een ‘acuut’ (plots) moment. Tijdens dit moment draait de knie terwijl hij belast wordt waarbij de de voet blijft staan op de grond. Binnen de Fysiotherapie spreken we van een traumatisch moment. Meniscusletsel komt vaak voor bij contactsporten. Vooral bij sporten waar veel draaibewegingen (pivoteren) plaatsvinden. Enkele voorbeelden hiervan zijn voetbal, hockey en handbal. Wanneer de krachten op de knie te groot zijn ontstaat een mogelijke kneuzing of eventuele scheur van de zachtere delen in de knie.

In sommige gevallen kan dit ook ontstaan als gevolg van een verouderingsprocessen. Dit noemen we degeneratie. Net als dat we grijze haren krijgen of rimpels is ons lichaam van binnen ook onderhevig aan veroudering. Deze veroudering is een normaal proces wat biologisch bij elk individueel persoon, vanaf een bepaalde leeftijd optreedt. De kwaliteit van het weefsel dus ook de meniscus wordt minder. Hierdoor is de kans op een blessure groter. De klachten ontstaan vaak geleidelijk en nemen toe in de tijd. Doordat de kwaliteit minder wordt van de meniscus op latere leeftijd kan het zo zijn dat de kans op een acute blessure ook groter wordt zeker wanneer er nog fanatiek gesport wordt of er sprake is van fysiek zwaar werk.

De knie kan bij meniscus letsel vaak minder soepel bewegen. Omdat de meniscus zich in het kapsel van het gewricht bevindt kan er sprake zijn van vocht in de knie. We noemen dit hydrops in de medische wereld. Het buigen van de knie geeft vaak klachten. Ook zien we dat activiteiten zoals traplopen of diep hurken de klachten uitlokken.

Andere klachten die voor kunnen komen bij meniscus letsel zijn:

• Pijn in de knie; zeurend/stekend/brandend
• Instabiliteitsklachten
• Duidelijke pijnlokalisatie (duidelijk aanwijsbaar), ter hoogte van gewrichtsspleet knie.
• Instabiel gevoel of onzekerheid in beweging
• Afname van spiermassa, we spreken dan van spieratrofie. Met name in de quadriceps

Uit onderzoek is gebleken dat fysiotherapie net zo effectief is als het opereren van een scheur in de meniscus. Fysiotherapie is dus een goede eerste keuze om meniscusklachten te verbeteren. Fysiotherapie heeft in die zin juist een streepje voor omdat we zien dat bij de personen die een operatie hebben ondergaan van de meniscus sneller slijtage ontwikkelen in de knie. Dit zal nog verder onderzocht moeten worden. Door deze ontwikkeling zien we dat meniscus klachten vaak eerst conservatief worden behandeld. Dit wil zeggen zonder operatie. De enige uitzondering is bij structurele slotklachten. Het kan zo zijn dat door een forse scheur in de meniscus de knie op slot schiet. Er kan dus niet bewogen worden. De meniscus is dan tussen de twee botdelen komen te zitten en zit klem. Dit moet operatief behandeld worden. Het vastzittende deel van de meniscus wordt verwijderd of weer terug op zijn plaats gehecht. De kans op natuurlijk herstel hangt ook deels af van waar de scheur zich bevindt in de meniscus. We maken onderscheidt in drie verschillende zones. De buitenste zone noemen we de red zone. Dit gedeelte van de meniscus is goed doorbloedt. Om deze reden is de kans op herstel hier het grootst. De middelste zone is de red-white zone. Hier is er wel sprake van bloedvoorziening maar wel een stuk minder dan in de buitenste zone. De binnenste zone noemen we de white zone hier is de bloedvoorziening het minst en daardoor de kans op herstel ook minimaal. Hoe beter doorbloedt een structuur is des te beter hier voedingstoffen naar toe getransporteerd kunnen worden. Met deze voedingsstoffen kunnen nieuwe cellen het beschadigde weefsel weer herstellen. Het uiteindelijke herstel van de meniscus hangt dus ook samen met de plek waar het letsel zich bevindt.

Conservatief behandelen van een meniscusscheur heeft in eerste instantie altijd de voorkeur. Het natuurlijk herstel treedt vaak binnen enkele weken tot maanden op. Een gemiddelde revalidatie van een scheur in de meniscus neemt 12-16 weken in beslag. In deze periode moet er een duidelijk waarneembare vermindering zijn van de klachten. Tijdens deze behandeling wordt de focus gelegd op spierfunctie, het looppatroon en de bewegelijkheid van de knie. Mocht er na deze periode geen structurele verbetering optreden is verder onderzoek van de knie noodzakelijk. Middels een kijkoperatie of MRI kan een uitspraak worden gedaan over mate van het letsel. De voorkeur heeft hechten van de meniscus om zoveel mogelijk functie te behouden. Is dit niet mogelijk dan kan het beschadigde deel van de meniscus weg worden geknipt. Fysiotherapie is na de operatie ook raadzaam om het herstel de bevorderen.