Morel-Lavallée letsel.
Diagnostiek, behandeling en revalidatie.
Morel-Lavallée werd voor het eerst beschreven door een Franse arts, je raad het al, Maurice Morel-Lavallée in 1863. Hij omschreef het zelf als een gesloten traumatisch weke delen letsel, ook wel bekend als een “degloving injury”. Het beschrijft een situatie waarin de huid en het onderliggende weefsel door een krachtig moment loskomen van de diepere structuren, vergelijkbaar met het afstropen van een handschoen. Dit letsel wordt gekenmerkt door het losraken van de diepe fascia van de huid en de oppervlakkige huidlaag. In de meeste gevallen gaat het om een schuifkracht. Door dit letsel ontstaat een ruimte waarin het vocht, meestal een mengsel van bloed en lymfevocht zich ophoopt en voor klachten kan zorgen.

Ontstaan van de Morel Lavallee
Dit letsel wordt voornamelijk veroorzaakt door hoogenergetisch trauma, het meest gezien op of rondom het dijbeen. Het kan echter ook optreden na een simpele kneuzing. Daarnaast wordt ook beschreven dat dit letsel ook kan voorkomen bij sommige contactsporten, zoals voetbal. De meest voorkomende oorzaak in deze context is een schuifkracht, waarbij de knie het vaakst betrokken is.
In de acute fase, meteen na het letsel, manifesteert Morel Lavallee zich als een soepele bewegelijke zwelling op de plaats van de blessure. In een latere fase kan het zich voordoen als een cystische of ingekapselde ophoping van vocht. Soms gaat het Morel-Lavallée letsel vaak gepaard met andere blessures.

Om deze reden kan ander letsel afleiden van het Morel-Lavallée letsel. Wanneer de diagnose van dit letsel wordt vertraagd of gemist, kan dit leiden tot toenemende moeilijkheden in de behandeling en langdurige gevolgen. Wanneer het letsel niet correct wordt behandeld, kan het overgaan in een blessure die meer chronisch is van aard. Hierbij ontstaat een ontstekingsreactie die leidt tot de vorming van een vezelige capsule, wat zich presenteert als een cyste. Om deze reden is een snelle en effectieve aanpak van het Morel-Lavallée letsel van belang. Deze chronische variant wordt in de literatuur vaak aangeduid met verschillende termen, zoals Morel-Lavallée seroom, post-traumatische weke delen cyste, post-traumatische extravasatie, Morel-Lavallée effusie of een chronisch uitbreidend hematoom.
Etiologie van Morel-Lavallee
Etiologie is een medische term, het woord komt van de Griekse termen aitia (oorzaak) en logos (studie of wetenschap). In de context van geneeskunde probeert de etiologie te verklaren waarom en hoe een bepaalde aandoening ontstaat.
De meest voorkomende oorzaak van een Morel-Lavallée letsel is een val of contactmoment waar de krachten groot genoeg zijn om daadwerkelijk schade aan te richten. In de medische wereld noemen we dit ook wel een hoogenergetisch trauma. Het komt het vaakst voor in de regio van de grote trochanter, het botgebied aan de zijkant van de heup. Dit komt omdat deze regio wat kwetsbaarder is voor dit soort blessures. Het is een relatief groot gebied met veel beweeglijkheid van de huid. Dit gedeelte is samen met de bilregio goed doorbloed. Dit wil niet zeggen dat het niet kan voorkomen op andere plekken. Ook zien we dat het zich kan voordoen op plaatsen zoals het onderbeen, vooral bij directe impact tijdens sporten zoals voetbal. Het kan ook zeer zeldzaam optreden na operaties zoals een liposuctie of een buikwandcorrectie. Morel-Lavallee kunnen voorkomen op de volgende plaatsen in ons lichaam:
Heupregio (30,4%), Dij (20,1%), Bekken (18,6%), Knie (15,7%), Bilstreek (6,4%), Andere regio’s zoals de onderrug, buik en onderbeenstreek (<5%).(1)
Epidemiologie
Het Morel-Lavallée letsel komt vaak voor in combinatie met andere ernstige verwondingen, zoals botbreuken van het bovenbeen (femur), het bekken en de heupkom (acetabulum). Uit grootschalige studies blijkt dat dit letsel twee keer zo vaak voorkomt bij mannen als bij vrouwen(2). Dit wordt waarschijnlijk verklaard door de grotere blootstelling van mannen aan zware trauma’s, veroorzaakt door een mix van risicogedrag, gevaarlijke beroepen en sociale verwachtingen.Vrouwen lijken dus toch iets beter te zijn in het inschatten van gevaren, maar laten we dat onderwerp bewaren voor een ander artikel. Doordat dit letsel vaak niet of te laat wordt herkend, ligt het werkelijke aantal gevallen waarschijnlijk hoger dan gerapporteerd.
Pathofysiologie van het Morel-Lavallée letsel
Deze blessure ontstaat dus door een schuifkracht waarbij de onderliggende fasciale lagen en de oppervlakkige huidlagen ten opzichte van elkaar bewegen. Dit zorgt voor een holte wat leidt tot lekkage van bloed, lymfe en een vetachtige structuur. De snelheid waarmee de ophoping ontstaat, hangt af van de hoeveelheid vocht en het aantal beschadigde bloedvaten.
Het Morel-Lavallée letsel is doorgaans binnen enkele uren tot dagen na het trauma zichtbaar. In een derde van de gevallen kan de presentatie echter maanden tot jaren later plaatsvinden. De klinische verschijnselen kunnen natuurlijk anders zijn afhankelijk van verschillende factoren zoals de hoeveelheid en snelheid van de ophoping van bloed en ander vocht. Maar denk ook simpelweg aan de lichaamsbouw van de persoon.
In de acute fase kan de patiënt symptomen ervaren zoals:
- Pijn
- Blauwverkleuring
- Een soepele ophoping van vocht bij lichamelijk onderzoek
- Vertraagde verkleuring van de huid, wat de diagnose kan bemoeilijken.
Langdurige letsels kunnen leiden tot een verminderde gevoeligheid van de huid met als gevolg schade aan oppervlakkige zenuwen. In meer zeldzame gevallen kunnen secundaire infecties zich ontwikkelen, zoals weke delen cellulitis of lokale abcessen. Dit is echter niet wat we vaak zien in de fysiotherapiepraktijk. Omdat we in de fysiotherapiepraktijk veel te maken hebben met sporters, is het waarschijnlijker dat we een Morel-Lavallée letsel zien rondom de knie, veroorzaakt door een direct contactmoment tijdens sportactiviteiten. Dit soort letsels komt vaak voor bij contactsporten, zoals voetbal of rugby, waarbij een botsing of val leidt tot de typische schuifkracht die het letsel veroorzaakt.

Morel-Lavallee letsel binnen de Fysiotherapie praktijk
Echografie kan waardevol zijn als hulpmiddel binnen de fysiotherapie voor het bevestigen van kleinere Morel-Lavallée letsels. Het kan de exacte locatie, grootte en vervormbaarheid van het letsel in kaart brengen en het vermoeden bevestigen. Bij meer acute letsels (<1 maand) zien we vaak een heterogene structuur met onregelmatige randen. Meer chronische letsels (>18 maanden) hebben een meer homogene en gladde uitstraling. Hoewel echografie nuttig is, kunnen andere ernstige aandoeningen, zoals tumoren, niet altijd worden uitgesloten. Voor een gedetailleerde beoordeling van grotere of complexe letsels heeft MRI duidelijk de voorkeur. Het biedt een meer nauwkeurige beschrijving van de inhoud, grootte maar ook de fase waarin het letsel zich bevindt. Acute letsels zullen een ander beeld hebben door veel vochtophoping, terwijl chronische letsels een vezelige capsule tonen.
De behandeling van Morel-Lavallee
Voor kleine, acute letsels kan een conservatieve behandeling, zoals het gebruik van compressiebandages en NSAID’s (niet-steroïde anti-inflammatoire middelen), effectief zijn om zwelling te verminderen en verdere inflammatie te voorkomen. Percutane aspiratie, vaak uitgevoerd onder echografische begeleiding, wordt ingezet om de holte te draineren, maar heeft bij grotere letsels (>50 ml) een hoger risico op terugval(3,4).
Bij meer hardnekkige letsels kan een scleroserend middel in de holte geïnjecteerd worden. Dit irriteert de binnenwand van de holte, waardoor er een ontstekingsreactie ontstaat. Deze ontsteking stimuleert de vorming van littekenweefsel, wat leidt tot het definitief sluiten van de holte. Hierdoor wordt verdere ophoping van vloeistof voorkomen. Middelen zoals doxycycline of ethanol worden gebruikt om de holte te sluiten, met een succespercentage van ongeveer 95%(2).
Voor grotere en complexe Morel-Lavallée letsels kan minimaal invasieve chirurgie worden ingezet om de ruimte te verkleinen. In ernstige gevallen kan open chirurgie nodig zijn, soms gecombineerd met huidtransplantaties. Deze behandelingen hebben echter weinig relevantie voor de fysiotherapiepraktijk, omdat deze complexe letsels meestal al elders worden gediagnosticeerd en behandeld.

Samenvatting, inzicht en toekomstperspectieven
Het Morel-Lavallée letsel is een complex letsel dat vaak wordt veroorzaakt door een fors traumamoment en soms gepaard gaat met onderliggende blessures. Vroege herkenning is essentieel om complicaties zoals een infectie te voorkomen. Het beeld varieert van een soeple zwelling en blauwe plekken tot chronische verhardingen. Hierbij speelt beeldvorming, zoals MRI, een belangrijke rol in de diagnose en de classificatie van het letsel.
De behandeling is afhankelijk van de grootte, locatie, fase en ernst van het letsel. Kleine acute letsels kunnen soms conservatief worden behandeld met compressiebandages, terwijl grotere of chronische letsels vaak meer invasieve interventies vereisen, zoals percutane aspiratie, sclerotherapie of chirurgie. Minimaal invasieve technieken laten veelbelovende resultaten zien vanwege hun efficiëntie en lage complicatierisico.
In de fysiotherapiepraktijk is alertheid op complexe weke delen letsels, zoals het Morel-Lavallée letsel, cruciaal. Symptomen zoals zwelling en pijn kunnen lijken op andere aandoeningen, zoals bursitis of andere pathologieën. Een zorgvuldige evaluatie en differentiële diagnose zijn daarom belangrijk. Echografie kan fysiotherapeuten ondersteunen bij het beoordelen van de locatie en ernst van een letsel en kan helpen om alternatieve diagnoses uit te sluiten. Indien nodig kan echografie ook een rol spelen bij het doorverwijzen naar een specialist, zoals een orthopedisch chirurg of radioloog.
Toekomstperspectieven liggen in het verbeteren van de diagnostiek en behandeling door middel van grootschalige gerandomiseerde studies. Deze studies zijn nodig om de effectiviteit van verschillende behandelopties beter te begrijpen en standaarden te ontwikkelen. Bovendien kan multidisciplinaire samenwerking tussen orthopedische chirurgen, plastisch chirurgen, revalidatiespecialisten en fysiotherapeuten bijdragen aan een betere prognose en sneller herstel van patiënten. Fysiotherapeuten spelen hierbij een sleutelrol in zowel de vroegtijdige herkenning als de rehabilitatie na behandeling.
Afspraak maken
"*" geeft vereiste velden aan