Liespijn
Liespijn kan verschillende oorzaken hebben. Dit komt doordat verschillende structuren allemaal pijn in de lies
kunnen veroorzaken. Sommige structuren zorgen voor een lokale pijn andere zijn het gevolg van een
uitstralingspijn vanuit een andere regio in het lichaam. Ook komt liespijn komt vaak voor bij sporters. Met name bij
sporten waar veel veranderingen in snelheid voorkomen. Denk aan sprinten, draaien, afremmen en springen. In
dit geval gaat het vaak om een spierblessure. Dit is dan ook de meest voorkomende oorzaak van liesklachten bij
volwassenen.
Andere mogelijke oorzaken van liespijn zijn:
Labrumletsel
Liesbreuk
Artroseklachten
Uitstraling vanuit bijvoorbeeld de rug
Slijmbeursontsteking
Peesklachten van het bovenbeen
Wat beïnvloedt de mate van pijn in onze lies?
De mate van pijn is afhankelijk van om welke blessure het gaat.
Klachten zijn soms zeurend, scherp of zelfs brandend aanwezig. Ook maken we een onderscheid tussen acute
klachten en klachten de langzaam erger zijn geworden. Beide zijn mogelijk in het ontstaan van liespijn.
Om erachter te komen wat de oorzaak is van je liespijn wordt er een fysiotherapeutisch onderzoek uitgevoerd.
Indien nodig vindt er overleg plaats met je huisarts voor verder onderzoek.
Een spierblessure
In veruit de meeste gevallen gaat het om een spierblessure. Meestal gebeurt dit ook tijdens sport. Tijdens het afremmen of snel veranderen van richting zijn de krachten op de spieren in de lies te groot en kan dit een spierverrekking of spierscheuring als gevolg hebben. Bij een spierscheuring is de pijn scherp aanwezig en meteen merkbaar. De oorzaak van de klachten is duidelijk. De binnenkant van het bovenbeen tot aan de onderste buikspieren kan gevoelig zijn en stijf aanvoelen. Ook kan het zijn dat je (tijdelijk) minder kracht kan zetten.
De anatomie van onze lies (binnenzijde): adductoren.
De spieren in de lies noemen we de adductoren en bestaan uit 6 verschillende spieren:
- Adductor longus
- Adductor brevis
- Adductor magnus
- Gracilis
- Pectineus
- Obturatorius externus
Bovenstaande spieren zijn verantwoordelijk voor de kracht in de heup naar binnen toe. Deze beweging noemen we dan ook adductie. De adductoren zijn erg belangrijk tijdens verschillende soorten sporten zoals: voetbal, sprinten, zwemmen, rugby en hockey.
Gradaties bij een spierblessure.
Bij een spierblessure maken we gebruik van verschillende gradaties(1-3). Het is namelijk mogelijk dat er alleen sprake is van een lichte verrekking maar het kan ook zo zijn dat er sprake is van een spierscheuring of zelfs een volledige scheur.
- Stadium 1: Lichte gevoeligheid, vaak geen beperkingen in normaal lopen, traplopen of zelfs hardlopen.
- Stadium 2: Gemiddelde gevoeligheid, vaak beperkingen in activiteiten zoals hardlopen en springen. Mogelijk blauwverkleuring en/ of zwelling in de liesregio.
- Stadium 3: Hoge mate van pijn, alledaagse activiteiten zijn pijnlijk of zelfs niet uit te voeren. Zwelling is aanwezig samen met stijfheid van de spieren in de liesregio. Mogelijk blauwverkleuring.
Ernstig letsel
Wanneer er sprake is van een ernstige spierblessure is het noodzakelijk om dit te laten onderzoeken door een professional. Tekenen van een ernstige spierblessure zijn:
- Moeizaam of niet kunnen lopen
- Pijn in rust
- Nachtelijke pijn die niet afneemt wanneer je veranderd van houding
In zeldzame situaties is operatief ingrijpen nodig waar de spier vastgezet dient te worden. Dit komt bijna niet voor, vaak kan dit ook herstellen zonder een operatieve ingreep maar wel onder begeleiding van een fysiotherapeut. Mogelijke oorzaken van een spierblessure in de lies. Liesklachten zijn meestal het gevolg van verschillende factoren zoals:
- kracht van de omliggende spieren in de heup en buikspieren
- algemene conditie
- blessure geschiedenis
Training van spierkracht en de algehele conditie.
Om deze reden is het belangrijk om te zorgen dat de spierkracht en algemene conditie in orde is voor de sport die je beoefend. Voor sporters en met name voetballers is het belangrijk om de buikspieren en adductoren te trainen om blessures te voorkomen. Vaak hoor je (personal) trainers zeggen dat het uitvoeren van compound oefeningen zoals een squat en lunge voldoende is om de kracht en belastbaarheid van de adductoren op peil te houden. Echter blijkt uit onderzoek dat de belasting van de adductoren gedurende deze oefeningen vele malen lager is dan tijdens meer geïsoleerde oefeningen voor de adductoren.
Om de beste resultaten te bereiken is een er een trainingsprotocol ontwikkeld dat hele goede resultaten laat zien met betrekking tot blessurepreventie bij voetballers. Uit onderzoek blijkt een toename in spierkracht van 35,7% in een periode van 8 weken. Hierbij gaat het om excentrische kracht. Daarnaast is gevonden dat bij dit oefenprotocol ook nog eens een positief effect heeft op de abductoren van de heup. Hier wordt bij dezelfde 8 weken durende interventie een excentrische krachttoename van 20% bereikt. De oefening zijn relatief makkelijk uit te voeren en zijn makkelijk op te nemen in je huidige training. Er wordt geadviseerd te starten met dit oefenprotocol ter voorbereiding op het seizoen. Je kunt het uitvoeren van de oefening vervolgens doorzetten gedurende het seizoen.
Naast een spierblessure kunnen andere aandoeningen ook liesklachten geven. We zetten de meest voorkomende oorzaken hieronder voor je op een rij.
Labrumletsel
Wat is het labrum?
Het labrum is een kraakbeenring aan de rand van de kom van het heupgewricht. Het is een erg dunne ring van slechts een paar millimeter dik die, dieper in het gewricht, overgaat in het gewrichtskraakbeen. De functie van het labrum is het creëren van een luchtdichte verbinding Deze heeft als functie het creëren van een luchtdichte verbinding waarin het gewricht beweegt. Daarnaast zorgt het labrum voor stabiliteit/ stevigheid in de heup. Heup klachten als gevolg van labrumletsel komen voornamelijk voor op een relatief jonge leeftijd. Hierbij hebben we het over de leeftijd waarin een sport fanatiek beoefend wordt, vaak tot een jaar of 30-35.
Waarom labrum letsel ontstaat is niet altijd duidelijk. Er zijn verschillende problemen bekend die ten grondslag kunnen liggen aan het ontstaan van labrum problematiek.
Mogelijk is er sprake zijn van een botafwijking in de heup. Deze afwijking kan plaatsvinden in zowel de kop als kom van de heup of in sommige gevallen beide. Bij een afwijking in de kop spreken we van een CAM deformiteit, bij een afwijking in de kom spreken we van een PINCER deformiteit. Bij een cam deformiteit is er sprake van een afwijking in de ronding van de heupkop. Hierdoor kan de kop niet soepel door de heupkom bewegen. Vergelijk het met een bal die niet rond is, deze zal ook nooit lekker in één richting kunnen rollen. Bij de pincer deformiteit zien we dat de heupkom eigenlijk wat dieper is dan normaal. Hierdoor vormt zich wat extra bot aan de rand van de kom, waardoor de beweeglijkheid beperkt wordt. In beide gevallen ontstaat er een inklemming wanneer er een grote bewegingsuitslag wordt gevraagd van de heup. Bij langdurige klachten ontstaat er vaak schade aan het labrum.
Letsel aan het labrum en kenmerkende pijn.
Letsel aan het labrum kan ook ontstaan na een ongeluk of tijdens sport. Hierbij zien we over het algemeen dat er sprake is van een duidelijk (traumatisch) ontstaansmoment van klachten. Sporten waarbij labrum klachten vaker voorkomen zijn turnen, voetbal,volleybal, vechtsporten en golf. Vermoedelijk gebeurt dit doordat dit sporten zijn waarin heel erg voor roterende bewegingen terugkomen in de heup. Daarnaast kan het zo zijn dat de spieren rondom de heup niet sterk genoeg zijn om je te ondersteunen in je dagelijkse activiteiten. Hierbij wordt er teveel gevraagd van het labrum waardoor er problemen ontstaan.
Heuppijn waar het labrum de bron van de pijn is zijn vaak te herkennen aan het volgende:
- Diepe pijn aan de voorkant van de heup.
- Een pijnlijke klik bij heupbewegingen (het gevoel van uit de kom gaan).
- Pijn die toeneemt bij lang zitten of staan.
- Pijn in de heup bij hurken.
- Minder kracht van spieren rondom de heup.
- Stijfheid in de heup. (verminderde beweeglijkheid?)
Labrum letsel is niet altijd makkelijk te diagnosticeren. Vaak worden andere beelden uitgesloten en wordt door middel van een MRI de diagnose bevestigd. Een scheur in het labrum herstelt niet vanzelf. Als dit nodig is wordt soms een operatie uitgevoerd om de kraakbeenring te herstellen. In andere gevallen zijn de klachten prima te controleren met behulp van fysiotherapie. Meer weten?
Sporthernia of liesbreuk
Hernia Inguinalis. Bij een liesbreuk (hernia inguinalis) is er sprake van een zwakke plek in de buikwand. Het is dus niet zo dat je lies echt gebroken is. Door deze zwakke plek in de buikwand bestaat de mogelijkheid dat darmen, buikvet of buikvlies iets uitpuilt. Dit gebeurt dan voornamelijk bij hoesten, niezen of persen (verhogen van de buikdruk). Hierbij ontstaat in de lies een bobbel die voelbaar maar soms ook goed zichtbaar is. Een liesbreuk is de herkennen aan pijn in de lies bij bovenstaande activiteiten of bepaalde bewegingen in combinatie met aanwezigheid van zwelling/een bult. Soms is een liesbreuk minder goed te herkennen. In zulke gevallen(wanneer overige diagnoses ook zijn uitgesloten) kan het meerwaarde hebben wanneer er een echo gemaakt wordt van de liesstreek. Een liesbreuk kan voorkomen bij zowel vrouwen als mannen. Wel is het een probleem dat vaker voorkomt bij mannen.
Mogelijke problemen bij een liesbreuk.
Een liesbreuk op zich hoeft geen probleem of belemmering te vormen. Is de liesbreuk maar heel klein, dan kan het zelfs zo zijn dat je niet eens merkt dat deze er zit. Risicofactoren voor het ontstaan van een liesbreuk zijn onder andere roken, overgewicht en zwangerschap. Een grote liesbreuk die veel klachten geeft wordt meestal operatief herstelt. Hetzelfde geldt voor wanneer vrouwen een liesbreuk hebben. Dit omdat een liesbreuk bij vrouwen over het algemeen een hoger risico op complicaties heeft.
Artroseklachten
Wat is artrose?
Bij heupartrose is het kraakbeen dat tussen de kop en de kom in een verminderde conditie. De kwaliteit hiervan neemt vaak af wanneer we ouder worden. In veel gevallen geeft deze afname in kwaliteit geen problemen. Je hoeft hier niet altijd iets van te merken. Het ontwikkelen van artrose is voor een groot deel erfelijk bepaald. Deze factor heeft veel meer invloedt dan bijvoorbeeld sportkeuze of het hebben van een fysiek zwaar beroep. Als je klachten hebt uiten deze zich vaak in symptomen als pijn en stijfheid in de heup. Ook kunnen krakende geluiden, beperking in bewegen en instabiliteitsklachten deel uitmaken van het klachtenbeeld. De pijn bij heupartrose kan zich onder andere presenteren in de liesregio.
Gradaties binnen artrose klachten.
Er zijn vier gradaties om heupartrose mee in te kunnen delen;
- Graad 1: De verende eigenschappen van het kraakbeen zijn verminderd. Er is minimale osteofytvorming (extra botvorming). Deze mate van artrose is nog niet zichtbaar op een röntgenfoto.
- Graad 2: Er is sprake van onregelmatigheden in het kraakbeenoppervlak. Er kan soms osteofytvorming waargenomen worden op de röntgenfoto. Ook deze graad van artrose is niet altijd waarneembaar op een foto.
- Graad 3: Er zijn diepere scheuren en groeven zichtbaar in het kraakbeen. Het botoppervlak ligt hierbij echter nog niet bloot. De gewrichtsspleet kan versmalt zijn, dit is zichtbaar op een röntgenfoto. Vaak zijn er afwijkingen te zien in de botranden.
- Graad 4: Het kraakbeen is bijna volledig verdwenen en de gewrichtsspleet is weinig tot niet meer zichtbaar.
Opvallend bij artrose-klachten.
Wat bijzonder is, is dat meer artrose niet gelijk staat aan meer klachten(pijn, stijfheid, krachtsverlies). Zo zijn er mensen met veel veroudering van een gewricht maar relatief weinig klachten, ook andersom, weinig zichtbare artrose maar toch veel beperking. Het is namelijk niet de veroudering zelf die zorgt voor klachten. Dit heeft mogelijk verschillende oorzaken. Zo zien we dat in een gebied waar het gewricht verouderd is de zenuw gevoeligheid voor pijn toeneemt door een soort ontstekingsproces. Hierdoor kunnen normale bewegingen als pijnlijk ervaren worden zonder dat er echt direct gevaar is. Bij artrose klachten is het belangrijk om samen met je fysiotherapeut in kaart te waar je dagelijkse beperkingen liggen. Hierdoor kun je er samen met de fysiotherapeut aan werken om de klachten te verminderen en zo vitaal en zelfstandig mogelijk te blijven in je dagelijkse bezigheden. In sommige gevallen wordt ervoor gekozen een artrotische heup te vervangen. Wil je hier meer over weten? Lees het hier
Uitstraling rug
Klachten in de heup hoeven niet altijd een oorsprong te hebben in dat gebied. Er zijn namelijk verschillende structuren in het lichaam met een uitstralingsgebied. Het kan bijvoorbeeld zo zijn dat wanneer er klachten zijn van een zenuw vanuit de rug, dit zich in een andere gebied in het lichaam uit. Wanneer een zenuw vanuit de wervelkolom voor problemen zorgt, heeft dit soms invloed op het gehele verloop van de zenuw in het been. Zo kan het dus voorkomen dat je dan klachten ervaart in de heup. Mogelijk kan het ook zo zijn dat klachten zoals artrose in de rug zorgen voor een ander beweegpatroon zorgen in de heup. Het is dus logisch dat fysiotherapeuten, als ze vermoeden dat dit het geval zou kunnen zijn, ook de rug meenemen in hun diagnostisch proces bij heupklachten.
Bursitis trochanterica (slijmbeursontsteking)
Wij zien dit als secundaire klacht, dus ik vraag me af of we hem moeten noemen. We kunnen verder niks doen aan de slijmbeurs zelf. Wel aan de primaire bron van de klachten. Aan de buitenzijde van de heup zit een slijmbeurs. Deze heeft als doel wrijving tussen spieren en botdelen in dat gebied te verminderen. Deze slijmbeurs kan geïrriteerd raken en dan klachten geven.
Er zijn verschillende oorzaken bekend voor het ontstaan van een slijmbeursontsteking in de heup;
- Schade aan pezen die rond de slijmbeurs lopen
- Irritatie van pezen rond de slijmbeurs
- Verkalking van pezen rond de slijmbeurs
- Ontsteking van de slijmbeurs zelf
- Overbelasting
Een slijmbeursontsteking in de heup is te herkennen aan pijnklachten aan de zijkant van de heup. Deze pijn kan uitstralen naar de bil of richting de knie. De pijn is voelbaar tijdens het lopen of het liggen op de heup. Ook kunnen klachten optreden wanneer je de benen over elkaar kruist of tijdens het traplopen. Typerend is dat pijn vaak juist ook ‘s nachts aanwezig is. Een slijmbeursontsteking is een hardnekkige klacht die weken tot maanden in beslag kan nemen om te herstellen. Het is van belang (als er een onderliggende oorzaak is) deze aan te pakken. De behandeling van een slijmbeursontsteking is dus nooit gericht op de slijmbeurs zelf. Soms wordt door een arts een ontstekingsremmende injectie toegediend om het herstelproces te versnellen.
Peesklachten van het bovenbeen (Musculus rectus femoris).
Ook kan liespijn veroorzaakt worden wanneer de aanhechting van het bovenbeen op het bekken(voorzijde) overbelast is. Vaak komt dit voor als gevolg van een overbelasting bij sporten waar sneller en explosief bewogen wordt. Klachten presenteren zich vaak als volgt:
- Pijn bij het heffen van het bovenbeen
- Het been ondersteunen met de handen bij het verplaatsen van het bovenbeen(vaak in en uit de auto stappen)
- Uitstraling naar de buitenkant van de heup
Liespijn na een operatie.
Soms houden mensen liespijn over als gevolg van een operatie. Een voorbeeld hiervan is liespijn na een liesbreukoperatie of keizersnede. Liespijn na een operatie komt ongeveer bij 11% voor bij mannen na een liesbreukoperatie en bij 7% van de vrouwen na een keizersnede. Vaak gaat het om een irritatie of beschadiging van een van de drie lieszenuwen:
- nervus ilioinguinalis
- nervus genitofemoralis
- nervus iliohypogastrica
Een beknelde zenuw geeft mogelijk:
- Brandend gevoel, soms stekend in de liesregio
- Scherp aanwezig bij wisselen van houding of hoesten of niesen
- Niet goed kunnen slapen op de zij
- Negatieve invloed op het seksleven, pijn bij seks
- Op het litteken zit een duidelijk herkenbare scherpe pijn
- De huid voelt dof of minder gevoelig aan
Wanneer het gaat om liespijn na een operatie is verder onderzoek en behandeling door een arts noodzakelijk.
Conclusie:
De liesregio is erg complex er bevinden zich veel anatomische structuren die mogelijk de pijn kunnen veroorzaken. Hierdoor is het lastig om de daadwerkelijk oorzaak te achterhalen. Het is noodzakelijk om tot een juiste diagnose te komen voordat de behandeling wordt ingezet. Heb je last van liespijn en weet je niet goed wat je hiermee moet doen? Neem dan contact met ons op via het aanmeldformulier voor je eerste afspraak bij Fysio Fitaal.