Woelen, draaien en zuchten
Lage rugpijn en slaaptekort.
In deze razendsnelle 24/7 maatschappij is slaaptekort bijna normaal geworden. We weten dat ongeveer 35% van alle volwassenen niet voldoende slaapt. De redenen zijn vaak bekend en niet geheel vreemd voor de meeste van ons. Denk hier aan lange werkdagen, veel blootstelling van beeldschermen en alledaagse stress. Slaap tekort is naast dat het erg vervelend is voor jou als persoon ook een probleem van de volksgezondheid. Verstoring van slaap is een groot probleem en dragen in negatief opzicht bij aan verschillende mentale en fysieke klachten. We weten dat meer dan 30% van de volwassen problemen heeft met betrekking tot een goed slaapritme en meer dan 10% aangeeft dat er sprake is van groot probleem met slapeloosheid ook wel insomnie genoemd in de medische wereld.
Insomnie, ofwel slapeloosheid, verwijst naar problemen met in slaap vallen, doorslapen of vroeg wakker worden, wat resulteert in onvoldoende rust. Het kan zowel kortdurend (acuut) als langdurig (chronisch) zijn en heeft een negatieve invloed op de algehele gezondheid en het welzijn. Dit slaapprobleem verstoort de slaapcyclus, wat leidt tot vermoeidheid, verminderde concentratie en een breed scala aan andere gezondheidsproblemen.
Het algemene belang van slaap
Ernstige slapeloosheid is niet iets om licht op te nemen. Vrijwel elk levend wezen slaapt, zelfs organismen zonder hersenen of zenuwstelsels hebben een circadiaans ritme met duidelijke rustfases. Het niet voldoende of zelf weinig slapen is gevaarlijk. Er zijn een hoop wetenschappelijke bronnen die dit bevestigen in zijn boek uit 1996, the sleep thieves: an eye opening exploration in to the science and mysteries of sleep, beschrijft Dr. Stanley Coren dat slaapdeprivatie een negatief effect heeft op onze algemene gezondheid. Wellicht wordt het in 2024 tijd om slapeloosheid veel serieuzer te nemen dan dat we doorgaans doen. Andere effecten van slapeloosheid op onze gezondheid zijn:
Migraine. Een studie van 1869 personen met migraines toonde duidelijk aan dat slaap beschermt tegen migraine aanvallen in plaats van ze uit te lokken. Hoe beter je slaapt hoe kleiner de kans op een migraine.
Slapeloosheid maakt je vatbaar voor infecties. We weten dat je algemene weerstand wordt bevorderd door slaap. Een onderzoek uit 2009 toont aan dat mensen met zelfs kleine slaapproblemen (minder dan 7 uur per nacht) bijna drie keer zoveel verkouden zijn. Zelfs bij gezonde jonge mensen die over het algemeen goed slapen, leek het hebben van een paar slechte nachten voor de griepvaccinatie hun vermogen om antilichamen te produceren te verminderen.
Slapeloosheid heeft een grote invloed op je stemming. We zien dat 40% van de psychiatrische stemmingsstoornissen wordt voorafgegaan door slapeloosheid.
Slapeloosheid is slecht voor je sportieve prestaties, meer en betere slaap verbetert de sportieve prestaties.
En nog veel meer! Chronische slapeloosheid wordt geassocieerd met afwezigheid, frequente ongelukken, geheugenstoornissen en groter gebruik van de gezondheidszorg. Het effect wat we het meeste terugzien van slapeloosheid is een hoog risico op depressie. Slapeloosheid brengt dus behoorlijk wat ellende met zich mee. Maar hoe zit het met pijn?
Het kip en ei verhaal: slapeloosheid en pijnklachten
Slaaptekort heeft een sterke invloed op hoe we pijn ervaren. Wanneer we onvoldoende slapen, worden bepaalde delen van onze hersenen actiever bij het voelen van pijn, terwijl andere delen die pijn juist reguleren, kunnen dempen, minder actief worden. Hierdoor kunnen pijnsignalen intenser worden ervaren en wordt ons vermogen om ze te verzachten verminderd.
Dit is herkenbaar voor veel mensen die weinig slaap hebben gehad. Je bent geïrriteerd en kleine dingen kunnen je op de kast jagen. Stel je nu eens voor dat je met je blote voeten op een stukje lego stapt na nachten verschrikkelijk slecht te hebben of wanneer je fit en uitgerust bent. Nogal een open deur lijkt me. We weten dat zelfs kleine, minimale slaapverstoringen kunnen leiden tot consistente veranderingen in onze ervaring van pijn.
Een belangrijke factor bij chronische pijn is sensitisatie, waarbij alle pijnsignalen als het ware versterkt worden. Onderzoek heeft aangetoond dat onderbreking in slaap, ook wel slaapfragmentatie sterk kan bijdragen aan dit proces, wat benadrukt dat het belichten van slaapproblemen belangrijk kan zijn bij patiënten met chronische pijn.
Het probleem van slaapfragmentatie wordt verder geïllustreerd in studies waarbij mensen die regelmatig gestoord worden tijdens hun slaap gevoeliger bleken te zijn voor pijn. Dit wijst erop dat slaaponderbreking een belangrijke rol kan spelen, niet alleen slaaptekort op zich.
Slapeloosheid en pijn lijken hand in hand te gaan. Een internetenquête onder meer dan 2.500 mensen met fibromyalgie toonde aan dat slapeloosheid een van de belangrijkste factoren is die hun pijn verergert. Deze bevinding kan worden vertaald naar andere mensen. Waarbij deze groep fibromyalgiepatiënten dienen als een soort van waarschuwingssignaal voor verhoogde gevoeligheid na slechte nachtrust. Het lijkt erop dat als slapeloosheid pijn veroorzaakt, mensen met klachten zoals fibromyalgie dit nog eerder zullen ervaren dan anderen.
Een ander onderzoek vond dat maar liefst 53% van de mensen met chronische lage rugpijn ook moeite had met slapen, terwijl dit slechts bij 3% van de mensen zonder pijnklachten het geval was. Hoewel sommigen zouden kunnen denken dat lage rugpijn de oorzaak is van slapeloosheid, suggereren onderzoek en patiëntervaringen het tegenovergestelde: slapeloosheid kan vaak voorafgaan aan pijnklachten.
Slapeloosheid is waarschijnlijk slecht voor onze algehele gezondheid omdat het verschillende ontstekingsreactie veroorzaakt. En helaas maakt het dat deze ontstekingsreacties het weer lastiger maken om te slapen. Dit fenomeen is een bekend dilemma voor personen die aan chronische slapeloosheid lijden: een nacht met onvoldoende rust biedt geen garantie voor een verbeterde slaapervaring de volgende nacht.
Het is duidelijk dat slapeloosheid en pijn een vicieuze cirkel vormen waarin beide factoren de ander kan verergeren. Het belang van het behandelen van slaapproblemen als een mogelijke manier om pijnklachten te verminderen, wordt steeds duidelijker. Het is een uitdaging die niet alleen individuen, maar ook de samenleving als geheel aangaat, gezien de grote gevolgen van deze problemen voor de gezondheid en het welzijn van een hele grote groep mensen.
Terug naar lage rugpijn
Slecht slapen is sterk verbonden met meer pijn, beperkingen en somberheid, vooral in de ochtend(goede koffie doet wonderen denk ik zo). Een slechte nachtrust resulteert vaak in een moeilijke dag, maar andersom is dit niet het geval: slechte dagen leidden niet noodzakelijkerwijs tot slechte nachten. Deze bevindingen benadrukken het belang van het aanpakken van slaapproblemen bij de behandeling van chronische lage rugpijn, naast het omgaan met pijn en strategieën over hoe met rugklachten om te gaan. Dit betekent dat behandelingen die de slaapkwaliteit verbeteren en psychologische factoren aanpakken die verband houden met pijn, zoals hoe je pijn ervaart en ermee omgaat, cruciaal zijn voor het managen van chronische lage rugpijn. Het onderstreept het belang van een allesomvattende aanpak waarbij zowel fysieke als mentale aspecten worden behandeld om pijn effectief en blijvend te verminderen.
Conclusie
In onze moderne samenleving, waarin slaaptekort bijna als normaal wordt beschouwd, wordt steeds duidelijker hoezeer slaaptekort en pijnklachten met elkaar verbonden zijn. Slaaptekort is niet alleen een persoonlijk ongemak, maar ook een volksgezondheidsprobleem dat een breed scala aan mentale en fysieke klachten met zich meebrengt.
Bovendien versterkt slaaptekort de ervaring van pijn, terwijl het vermogen om pijn te reguleren juist wordt verminderd. Deze vicieuze cirkel van slapeloosheid en pijn kan een grote impact hebben op het dagelijks leven en welzijn. Studies tonen aan dat behandeling van slaapproblemen essentieel is bij het verminderen van pijnklachten, vooral bij aandoeningen zoals fibromyalgie en chronische lage rugpijn. Het belang van een aanpak, waarbij zowel slaapproblemen als psychologische factoren worden aangepakt, worden steeds meer erkend als cruciaal voor het effectief beheren van chronische pijn op de lange termijn.
Bennett RM, Jones J, Turk DC, Russell IJ, Matallana L. An internet survey of 2,596 people with fibromyalgia. BMC Musculoskelet Disord. 2007;8:27.
Tang NKY, Wright KJ, Salkovskis PM. Prevalence and correlates of clinical insomnia co-occurring with chronic back pain. J Sleep Res. 2007;16(1):85–95.
Ruben Luijkx
Eigenaar Fysio Fitaal
Fysiotherapeut, MSC. Manueletherapie
Met een stevige basis in wetenschappelijke kennis, combineert Ruben de nieuwste inzichten met zijn praktijkervaring om zo te zorgen voor het beste resultaat. Als eigenaar van Fysio Fitaal heeft Ruben een omgeving gecreëerd waar de patiënt centraal staat en waar gewerkt wordt met innovatieve technieken en een data-gedreven aanpak. Of je nu een topsporter bent die terug wil keren naar het veld of iemand die herstelt van een knie-operatie, Ruben zal je begeleiden naar een volledig herstel, met aandacht voor jouw individuele behoeften en doelen.
Afspraak maken
"*" geeft vereiste velden aan