Fysiotherapie bij bakers cyste
Een Bakers cyste is een zwelling in de knieholte die kan zorgen voor een drukkend gevoel en pijn aan de achterzijde van de knie. Deze cyste ontstaat altijd als gevolg van een onderliggende oorzaak zoals artrose of meniscusletsel. Een bakers cyste op zichzelf geeft zelf meestal geen moeilijkheden op de lange termijn maar kan wel pijn, stijfheid en een bewegingsbeperking veroorzaken. In deze blog leggen we uit hoe een bakers cyste ontstaat, hoe we de diagnose kunnen stellen en wat het behandelplan is.
Oorzaak van een bakers cyste
De oorzaak van een bakers cyste, of wel een popliteale cyste, is altijd secundair. Dit wil zeggen dat een andere aandoening in de knie voor deze cyste verantwoordelijk is. Wil je een cyste dus effectief behandelen moet de onderliggende oorzaak duidelijk zijn. Dit om het risico op een terugkerende cyste te verminderen. Enkele voorbeelden van deze oorzaken zijn:
Artrose: artrose in de knie is een veelvoorkomende aandoening waar de kwaliteit van het kraakbeen afneemt. Dit noemen we ook wel een degeneratieve aandoening. Als reactie op de ontsteking die samenhangt met het proces van artrose gaat het synoviale membraan nog meer vloeistof produceren en leidt dit uiteindelijk tot cystevorming in de knieholte.
Schade aan de meniscus: een scheur in de meniscus kan zorgen voor een ontstekingsreactie in de knie en de vorming van een cyste.
Ontsteking van het kniegewricht: aandoeningen zoals jicht of reuma kunnen leiden tot een overproductie van synoviaal vloeistof. Deze overproductie kan in sommige gevallen leiden tot een bakers cyste.
Synoviaal vocht
Het synovium is een dun, slijmvliesachtig membraan dat gevuld is met vocht. Dit vocht heeft als functie om bewegingen tussen gewrichtsoppervlakken soepel te laten bewegen. Via deze vloeistof wordt het kraakbeen voorzien van zuurstof en andere voedingsstoffen. Andere functies van het synoviaal vocht zijn het absorberen van schokbelasting en het verwijderen van afvalstoffen en ontstekingsmediatoren in het gewricht. Bij bepaalde aandoeningen zoals reumatoïde artritis kan het synovium ontstoken raken. Dit zorgt dan voor pijn en voor een overschot aan synoviaalvloeistof. Bij een aanhoudende ontsteking kan het synovium als het ware verdikken en voor klachten zorgen. Door dit ontstekingsproces kunnen omliggende structuren zoals spieren en pezen rondom de knie ook gevoelig worden. Het synovium zorgt over het algemeen dus voor een gezond functionerend gewricht maar kan ook ontstoken raken en tot klachten leiden.
Diagnose bakers cyste
Wanneer er sprake is van een lokale zwelling in de knieholte is de kans groot dat het om een cyste gaat van de knieholte. Tijdens het lichamelijk onderzoek zal gekeken worden of de klachten kunnen worden verklaard vanuit een andere structuur van de knie, bijvoorbeeld de meniscus. Soms kan aanvullend onderzoek zoals echografie een meerwaarde hebben om de cyste goed in beeld te krijgen. Echografie is een beeldvormende techniek waar door middel van een hoge frequentie geluidsgolven een opname van de knie gemaakt kan worden. Deze geluidsgolven worden weerkaatst door de verschillende structuren rondom de knie en worden omgezet in beeld. Bij een bakerscyste kunnen we middels echo een uitspraak doen over de lokalisatie en grootte van de cyste, de vorm en andere kenmerken zoals of de cyste bestaat uit een enkele of meerdere compartimenten. Ook kan het worden ingezet als evaluatief middel om te controleren of de cyste afneemt in grootte.
Meniscus cyste
De cyste van de meniscus en de bakers cyste zijn vergelijkbare aandoeningen. Het enige verschil is de locatie. De bakers cyste bevindt zich aan de achterzijde van de knie. Het wordt daarom ook in de Engelstalige literatuur popliteal cyst genoemd. Dit is vanwege de popliteus een spier die zich in de knieholte bevindt. Een cyste van de meniscus kan zich zowel aan de binnen- als de buitenkant bevinden.
Wanneer de scheur/ beschadiging van de meniscus zich meer bevindt in de achterhoorn van de meniscus of richting het menisco-capsulaire ligament, lijkt de kans groter op het vormen van een cyste van de meniscus. Er is dus een beschadiging richting het kapsel waardoor er synoviaalvloeistof uit het kapsel kan treden. Er bestaan verschillende types van meniscusbeschadiging waarvan een cleavage tear waar de meniscus als het ware verdeeld wordt, vaak gezien wordt bij cystevorming. Wanneer een scheur 12 mm of groter is, wordt de kans ook groter op een cyste. Ook zien we bij mensen met meer speling van het kniegewricht(meer dan 3 mm) vaker een cyste als gevolg van schade van de meniscus.
Een cyste van de meniscus hoeft niet altijd voor klachten zorgen. Maar indien ze symptomatisch en dus pijn veroorzaken zijn dit de meest voorkomende symptomen:
- Pijn bij lang staan
- Gevoeligheid bij drukpijn
- Een lokale zwelling, bult op de gewrichtsspleet
- Vooral in gestrekte toestand zichtbaar
- Wisselend van grootte
- Milde slotklachten van de knie
Ganglion cyste voorste kruisband
Een ganglion cyste van de voorste kruisband bevindt zich in de ruimte dicht bij de voorste kruisband van de knie. Hierdoor kan er een bewegingsbeperking ontstaan in zowel het buigen als strekken. De exacte oorzaak van een ganglion cyste is onbekend. Net zoals bij de andere voorbeelden van cystevorming in de knie is het meestal een gevolg van een irritatie of ontstekingsreactie in het kniegewricht.
Fysiotherapie en bakers cyste
Het belangrijkste doel in de behandeling bij een bakers cyste is om symptomen te verminderen en de functie van de knie te verbeteren. Dit kan worden bereikt door mensen met een bakers cyste goed te adviseren over hoe om te gaan met de klachten. Dit kan inhouden dat sommige activiteiten die de klachten structureel uitlokken of verergeren vermeden dienen te worden. Een belangrijk aspect van de behandeling is gerichte oefentherapie om de functie en stabiliteit van het kniegewricht te vergroten. Vaak gebeurt dit in combinatie met het gebruik van ontstekingsremmende medicatie of een lokale injectie met corticosteroïden.
Operatie en bakers cyste
Een operatieve ingreep is zeer zeldzaam en komt bijna nooit voor. Alleen wanneer de cyste ernstige klachten veroorzaakt en niet reageert op andere behandelvormen kan een operatie worden overwogen. De ingreep kan bestaan uit het verwijderen van de cyste of het behandelen van de onderliggende oorzaak, zoals het verwijderen van een los botfragment of kraakbeen. Ook kan bijvoorbeeld de scheur in de meniscus hersteld worden.
Conclusie
Een bakers cyste kan behoorlijk wat last veroorzaken en is altijd het gevolg van een onderliggende oorzaak. Fysiotherapie kan bijdragen aan het verminderen de klachten en symptomen die horen bij een cyste. Het is belangrijk om met een gepersonaliseerd behandelplan te werken omdat altijd gekeken moet worden naar de onderliggende oorzaak en dus de persoonlijke situatie.
Ruben Luijkx
Eigenaar Fysio Fitaal
Fysiotherapeut, MSC. Manueletherapie
Met een stevige basis in wetenschappelijke kennis, combineert Ruben de nieuwste inzichten met zijn praktijkervaring om zo te zorgen voor het beste resultaat. Als eigenaar van Fysio Fitaal heeft Ruben een omgeving gecreëerd waar de patiënt centraal staat en waar gewerkt wordt met innovatieve technieken en een data-gedreven aanpak. Of je nu een topsporter bent die terug wil keren naar het veld of iemand die herstelt van een knie-operatie, Ruben zal je begeleiden naar een volledig herstel, met aandacht voor jouw individuele behoeften en doelen.
Afspraak maken
"*" geeft vereiste velden aan
