Frozen shoulder.

We onderscheiden twee soorten van de frozen shoulder. Een primaire frozen shoulder en een secundaire frozen shoulder. Bij de primaire frozen shoulder kunnen we geen duidelijke oorzaak vinden voor het ontstaan van het klachtenbeeld. Een secundaire frozen shoulder treedt op na een trauma en/of operatie. Ondanks dat we bij een secundaire frozen shoulder weten wat de onderliggende oorzaak is voor het ontstaan, kunnen we tot op de dag van vandaag niet voorspellen welke mensen wel of geen frozen shoulder zullen ontwikkelen. Wel kennen we een aantal risicofactoren voor het ontstaan van een frozen shoulder. Zo zien we dit klachtenbeeld vaker voorkomen bij mensen met diabetes of een te snel werkende schildklier. Een andere belangrijke risicofactor (voor de secundaire vorm) is een periode van immobilisatie in verband of een sling na dus bijvoorbeeld een fractuur en/of operatie. Verder komt een frozen shoulder voornamelijk voor tussen het 40ste en 65ste levensjaar en vaker bij vrouwen dan bij mannen. We zien een frozen shoulder vaker aan de niet-dominante zijde dan aan de dominante zijde. Ook zien we bij 17% van de patiënten met een frozen shoulder binnen een periode van 5 jaar een frozen shoulder ontstaan aan de andere arm. Het is ‘gelukkig’ erg zeldzaam om twee keer een frozen shoulder aan dezelfde arm te krijgen.

Ondanks dat een frozen shoulder erg lang kan duren is het wel wat we noemen een self limiting disease. Ofwel, uiteindelijk zullen de klachten over gaan. Gemiddeld genomen zien we dat een frozen shoulder 1 tot wel 3 jaar duurt. Natuurlijk zijn er ook gevallen waarin de hersteltijd langer is. Een frozen shoulder kan gemiddeld één tot drie jaar duren. Gedurende deze tijd gaat de schouder door drie fases heen. De freezing fase, Frozen fase en uiteindelijk de thawing fase. Maar wat houden deze fases nou eigenlijk in?

Onderzoek

Om vast te stellen of er sprake is van een frozen shoulder kunt u goed terecht bij de fysiotherapeut. Deze zal starten met een intakegesprek om een goed beeld te krijgen van de klachten. Daarnaast zal de beweeglijkheid van de schouder beoordeeld worden om vast te stellen of het klachtenbeeld bij de criteria van een frozen shoulder past. Hiervoor willen we zien dat de algehele beweeglijkheid (range of motion of ROM) van de schouder verminderd is. Hierbij moet in tenminste twee bewegingsrichtingen een bewegingsbeperking van tenminste 25% gemeten worden ten opzichte van de andere arm. Daarnaast moet de exorotatie (buitenwaartse rotatie) vanuit de anatomische stand tenminste 50% beperkt zijn ten opzichte van de andere arm. Ook dient de bewegingsbeperking tenminste 1 maand en in toenemende mate aanwezig te zijn. Naast het lichamelijk onderzoek kan de fysiotherapeut gebruik maken van verschillende vragenlijsten om een beeld te krijgen van de beweeglijkheid en functie van de schouder. Deze kunnen daarnaast ook ter evaluatie dienen in het herstelproces, om te monitoren welke vooruitgang geboekt wordt.

Vergoeding langdurige fysiotherapie

Een frozen shoulder is opgenomen in de chronische lijst van fysiotherapie. Dit betekent dat deze klachten vanaf de 21ste behandeling vanuit de basisverzekering vergoed worden. De eerste 20 behandelingen worden uit uw aanvullende pakket gehaald of moet u zelf betalen. Wel heeft u voor deze regeling een verwijzing nodig van de huisarts. Vaak gaat u eerst naar een fysiotherapeut die uw schouder test en eventueel eerst een aantal keer behandeld. Mocht hij of zij het nodig vinden dat u een verwijzing krijgt neemt hij contact op met uw huisarts waarna u zelf een afspraak kunt maken om eventueel de verwijzing te krijgen. Vanaf dan heeft u een jaar lang recht op deze regeling.

Fysiotherapie bij een frozen shoulder

Zoals je al weet zal een frozen shoulder uiteindelijk vanzelf over gaan. Toch weten we vanuit de wetenschap dat fysiotherapie een grote meerwaarde kan hebben bij het herstel van een frozen shoulder. Zo kan de fysiotherapeut informeren en adviseren over het verloop van de frozen shoulder en de do’s en don’ts horend bij iedere fase van herstel. We weten bijvoorbeeld dat het in de eerste fase sterk afgeraden wordt om hard en eindstandig aan de schouder te gaan werken. Dit zorgt namelijk voor meer irritatie van het schouderkapsel en daarmee een forse toename in pijn. Daarnaast is er literatuur waarin beschreven wordt dat dit zelfs de eerste fase zou kunnen verlengen. Iets wat zeker niet wenselijk is. In de eerste fase ligt de nadruk voornamelijk op het zoveel mogelijk beperken van de bewegingsbeperking en pijn. Hiervoor kunnen verschillende behandelopties ingezet worden. Om stijfheid voor zover mogelijk te beperken is het van belang door middel van de juiste oefeningen de beweeglijkheid zoveel mogelijk te behouden. Daarnaast kan in overleg met de huisarts gebruik gemaakt worden van een medicatiebeleid. Een combinatie van pijnstillers en ontstekingsremmende medicatie kan de pijnklachten in de eerste fase verlichten. Ook wordt hiervoor wel een gekozen voor een injectie met corticosteroïden. Daarnaast wordt geadviseerd de schouder regelmatig te koelen. Dit kan in blokken van 10-15 minuten per keer, meermaals per dag. Het koelen zorgt mogelijk voor een pijndempend effect. Je kunt altijd met je fysiotherapeut overleggen welke behandelopties handig zijn om in jouw situatie in te zetten.

In de frozen fase is het van belang om te starten met het herwinnen van mobiliteit. De fysiotherapeut kan hiermee helpen door de mobiliseren en oefeningen mee te geven voor thuis. Je zult samen beoordelen waar de grenzen op dat moment liggen en proberen deze samen te gaan verleggen in de tijd. Afgeraden in deze fase wordt om zwaar te tillen en echt eindstandig te gaan proberen te bewegen. Als in de thawing fase de beweeglijkheid langzaam weer gaat toenemen is het van belang deze ook weer te gaan gebruiken.

Je zult samen met je fysiotherapeut werken naar een optimale beweeglijkheid en het herwinnen van kracht. Als de beweeglijkheid goed genoeg is kun je samen bekijken wat je uiteindelijke doelen in bewegen zijn en kan een gepersonaliseerd revalidatieplan opgesteld worden. Het is aan het eind van de rit altijd afwachten wat het precieze eindresultaat zal zijn. Zoals eerder beschreven blijft een deel van de mensen met wat restpijn of rest beperking over.

In de thawing fase kan er na een behandeling of oefensessie wat nareactie ontstaan in de vorm van pijn. Weet dat dit normaal is en binnen 24 uur gemiddeld weer afneemt in intensiteit. Wel is het natuurlijk bedoeling dat de pijn die ervaren wordt acceptabel is.

Een operatief beleid

Een operatief beleid bij een frozen shoulder is vrij zeldzaam. Dit omdat (nogmaals) het een self limiting disease is en afwachten dus uiteindelijk een goed resultaat zou moeten geven. Op het moment dat na 1,5 tot 2 jaar er geen uitzicht lijkt op herstel is het mogelijk een operatie te overwegen. De operatietechniek die dan uitgevoerd wordt noemen we een kapsel release. Hierbij wordt het schouderkapsel losgemaakt. Zoals iedere operatie brengt ook deze operatie risico’s met zich mee. Zo kan het zijn dat een slechte genezing plaatsvindt na de operatie en is er altijd risico op andere postoperatieve complicaties. Als wel herstel plaatsvindt maar wat rest beperking blijft bestaan waarover je niet tevreden bent kun je mogelijk hydrodilatatie overwegen. Dit is een behandeling die alleen uitgevoerd kan worden in de laatste fase van de frozen shoulder. Hierbij wordt onder echobegeleiding een vloeistof in het schoudergewricht geïnjecteerd om het schouderkapsel op te rekken. Hierdoor ontstaat weer wat meer beweeglijkheid. Voor alle keuzemogelijkheden bij een frozen shoulder kun je in overleg met je fysiotherapeut. Deze kan je adviseren en waar nodig overleg plegen met andere zorgverleners. Zo creëren we samen de voorwaarden voor optimaal herstel.

Afspraak maken